این فناوری که در انحصار شرکتی آمریکایی است با تلاش یک شرکت فناوری سامانه های الکترونیک عصبی در کشور بومی سازی شد. پروتز عصبی حرکتی پاراواک  یک سیستم میکروالکترونیکی با کنترل تراشه ریزپردازنده‌ای است که بر مبنای سیستم عصبی مرکزی انسان، حرکت را در عضو ایجاد و کنترل می‌کند. این سیستم قابلیت برنامه ریزی حرکتی را دارد و با توجه به حرکت مورد نظر، میزان انقباض را تحت کنترل دارد.

سیستم پاراواک با بکارگیری مدل‌های ریاضی از سیستم‌های اسکلتی-عضلانی و استراتژی‌های کنترلی، میزان انقباض عضلات فلج را در طول حرکت کنترل می کند. سیستم عصبی پاراواک برای ایجاد حرکت‌های ایستادن، گام برداشتن و نشستن بعضی از افراد دچار ضایعه نخاعی کامل در سطح پشتی به‌کار می‌رود. علاوه بر کاربردهای حرکتی، سیستم پاراواک دارای کاربردهای درمانی است و از پوکی استخوان، آتروفی عضلانی، و زخم بستر جلوگیری می‌کند همچنین باعث بهبود در وضعیت قلبی-عروقی و عملکرد سیستم گوارش  بیمار می‌شود. 

صرفه‌جویی ارزی قابل توجه

این محصول در دنیا توسط یک شرکت آمریکایی با قیمتی بین 13 تا 15 هزار دلار تولید می شود و به فروش می‌رسد. اما به ازای تولید هر نمونه از سیستم ایران‌ساختی آن تقریبا 13هزار دلار صرفه جوئی ارزی شکل می‌گیرد. هر بیمار ضایعه نخاعی پاراپلژیک نیاز به یک سیستم مجزا دارد.

افرادی که دچار ضایعه نخاعی هستند علاوه بر مشکلات حرکتی، در اثر عدم تحرک دچار عوارضی از قبیل پوکی استخوان، آتروفی عضلانی، سفتی مفاصل، زخم بستر، خشکی مفاصل، نارسائی‌های کلیوی و قلبی و عروقی می‌شوند. همچنین، این افراد کنترل ادرار ندارند و عمل دفع آنها با مشکل مواجه است.

همچنین این افراد دچار افسردگی می‌شوند و نگهداری آنها برای خانواده مشکل و دارای هزینه است. به همین دلیل همیشه دست‌یابی به روشی برای رفع معلولیت و عوارض ناشی از آن، هدف بسیاری از تحقیقات علمی را تشکیل داده است.

مساله ضایعه نخاعی و جلوگیری از عوارض ناشی از آن از مسائل جدی در حوزه سلامت در سطح بین‌المللی است. تا کنون برای ایجاد حرکت در افراد فلج روش‌های مختلفی مطرح شده است. یکی از روش های مرسوم استفاده از اسکلت‌های رباتیک است. این ربات‌ها بر روی عضو فلج قرار می‌گیرد و باعث حرکت پسیو در عضو می‌شود.

از روش‌های رایج دیگر برای  ایستادن شخص معلول و ایجاد تحرک استفاده از وسایل مکانیکی چون ویلچر ایستا است. این وسایل، تحرک بسیار محدود  در عضو ایجاد می‌کند. روش دیگر مبتنی بر بازسازی اعصاب صدمه دیده است. این روش هنوز در مرحله تحقیقات بنیادین است و به محیط‌های کلینیکی راه پیدا نکرده است.

 همچنین از روش‌های بالقوه موثر برای رفع مشکلات حرکتی در افراد دچار ضایعه نخاعی و جلوگیری از عوارض ناشی از ضایعه، استفاده از فناوری عصبی است. هدف این فناوری، طراحی و ساخت ابزار میکروالکترونیکی است که با ارتباط مستقیم با سیستم عصبی مرکزی و یا اعصاب محیطی، کنترل خارجی ارگان های بدن را به عهده می‌گیرد. این فناوری در طرح کلان فناوری ساخت سیستم عصبی پاراواک مورد استفاده قرار گرفته است.

این محصول ایرانی به دلیل کارایی بالا و قیمت مناسب شرتیط خوبی برای صادرات دارد و پس از اخذ استانداردهای بین‌المللی و دریافت تاییدیه‌های معتبر جهانی به کشورهای دیگر به خصوص کشورهای همسایه صادر خواهد شد.

این محصول در حال حاضر در بیمارستان رفیده، موسسه آموزشی رعد، سازمان بهزیستی گلستان، انجمن معلولین ضایعه نخاعی استان مازندران، انجمن خیریه صابرین و افراد حقیقی مورد استفاده قرار می گیرد. این شرکت توانایی این را دارد که سالانه 200 دستگاه تولید و روانه بازار کند.

تعیین الگوی بهینه حرکت برای گام برداشتن افراد دچار ضایعه نخاعی، حرکت برخاستن از صندلی چرخدار در افراد فلچ پایین تنه، امنیت نرم افزاری و سخت افزاری سیستم و ابعاد و توان مصرفی پایین از جمله مزایای این محصول ایران‌ساخت است.

مرکز ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

#23